Laatste jaar derogatie: hoe houdt u de kosten in de hand?

2025 is het laatste jaar dat u een derogatievergunning kunt aanvragen. Met deze vergunning mag u 200 kg stikstof (in NV-gebieden 190 kg) uit dierlijke mest per hectare uitrijden. Dit komt neer op 50 kuub op een hectare. Voor veel melkveehouders betekent dit dat ze een mestoverschot hebben dat ze moeten afvoeren. Dat brengt natuurlijk extra kosten met zich mee. Aan welke knoppen kunt u draaien om die kosten zo laag mogelijk te houden? Wij zetten het voor u op een rijtje.

Derogatievergunning aanvragen

U kunt de derogatievergunning van 3 tot en met 28 februari 2025 aanvragen. Hier heeft u onder andere een bemestingsplan voor nodig. Wilt u meer weten over het aanvragen van de vergunning? Lees dan het artikel Derogatievergunning 2025 aanvragen op onze website.

Lagere excretiewaarden in 2025

Om uit te kunnen rekenen hoeveel mest uw koeien produceren, heeft u de excretietabellen van RVO nodig. Hierin staat hoeveel kg stikstof een koe per jaar produceert. Per 1 januari 2025 is er een correctie voor de gasvormige verliezen gedaan. Hierdoor gaat in de meeste gevallen de excretie van uw dieren omlaag. Als u de melkproductie en het ureumgehalte van een dier weet, kunt u de hoeveelheid in de tabel opzoeken.

U heeft bijvoorbeeld een koe op drijfmest die 9.500 kg melk produceert, met een ureumgehalte van 20. Uit de tabel blijkt dan dat voor deze koe een stikstofexcretie van 120,5 kg stikstof per jaar produceert. In 2024 was de excretie van dezelfde koe 124,5 kg stikstof per jaar. Het scheelt in dit voorbeeld een kuub mest per dier.

Wat kunt u doen om de kosten laag te houden?

In onderstaande tabel staan de knoppen waar u aan kunt draaien. Ze staan in volgorde van haalbaarheid. De haalbaarheid en de effectiviteit (de plusjes en minnetjes) hangen natuurlijk sterk af van uw (uitgangs)situatie.

Onder de tabel gaat het artikel verder en leggen we per maatregel uit wat u kunt doen en welk effect dit heeft.

Ureumgehalte verlagen

In de excretietabellen kunt u zien dat bij een lager ureumgehalte ook een lagere stikstofexcretie hoort. Als uw koeien minder stikstof produceren, zal uw mestoverschot kleiner zijn. Het ureumgehalte is dus de eerste knop waar u aan kunt draaien. In het voorbeeld van zojuist is het resultaat van twee punten ureum verlaging 0,75 kuub mest per melkkoe minder.

Stikstof-efficiëntie verbeteren

De stikstof-efficiëntie verbeteren hangt samen met onder andere het verlagen van het ureum. Kijk met een integrale bril naar uw bedrijf en begin bij de basis. Op dit moment in het seizoen heeft u een keuze: hoeveel ga ik mijn percelen bemesten, met welke soort kunstmest en wat voor gehaltes zitten er in mijn drijfmest? Door aan de voorkant goed te weten waar u mee werkt, kunt u sturen naar een goede benutting en het juiste oogstmoment kiezen voor uw gras.

Bij het verbeteren van de stikstof-efficiëntie is een passende mestgift ook belangrijk. Weet wat uw gewas nodig heeft: in de praktijk is vaak te zien dat maispercelen te ruim worden bemest in vergelijking met de benodigde bemesting voor de gewenste opbrengst. In veel gevallen kan gras een royalere bemesting beter benutten dan maisland.

Mestopslag

Door zelf meer mest op te slaan kunt u mest afvoeren op de momenten dat de intermediair het minder druk heeft en dat de afnemer de mest het beste kan gebruiken. Op het moment dat intermediairs druk zijn, zijn de kosten ook het hoogst. Als u buiten de piekmomenten kunt afvoeren, scheelt dat in de kosten. Naast afvoer van mest is voldoende mestopslag aankomend jaar ook belangrijk voor de planning van het uitrijden van mest en voldoende voorraad volgend voorjaar. Een grotere mestopslag vergt een investering, maar kan zich terugverdienen doordat u mest kunt afvoeren op goedkopere momenten.

Vaste mest

Melkkoeien op vaste mest huisvesten was al voordeliger voor de excretie van de dieren. Met de aanpassingen van de excretietabellen is het nog gunstiger om wat extra melkkoeien of droge koeien op stro te huisvesten. In het rekenvoorbeeld van zojuist is de koe met een ureum van 20 en een melkproductie van 9.500 kg melk op stro 29 % voordeliger dan een koe op drijfmest (85,5 kg uitstoot versus 120,5 kg uitstoot). Dat scheelt 8,75 ton mestafvoer per dier.

Land huren

Om uw mestafvoer te beperken kan het interessant zijn om grond te huren. Een aantal factoren bepalen of dit gunstig is voor uw bedrijf. De belangrijkste vraag die u zichzelf moet stellen is of u het extra gras kan gebruiken en benutten binnen uw bedrijf. Om uit te rekenen of het interessant is, kunt u een rekensommetje maken met de volgende factoren:

Minder koeien

Het houden van minder koeien is een van de knoppen waar u aan kunt draaien. Voor sommige bedrijven kan dit bijdragen aan het verminderen van de mestafzet en de kosten die daarbij horen. In veel gevallen gaat het ook gepaard met minder omzet en worden de vaste lasten uitgesmeerd over minder liters, waardoor de kostprijs stijgt. De positieve kant is dat er minder mestafzetkosten zijn, wat de kostprijs weer ten goede komt.

Land kopen

Land kopen biedt zekerheid en kan voor sommige bedrijven zeker interessant zijn. Belangrijk om rekening mee te houden is de aanspraak op de liquiditeit en een verhoging van de kostprijs bij het kopen van grond.

Wilt u sparren over bovenstaande knoppen en wilt u in een kort en bondig overzicht zien wat het effect van derogatieafbouw is voor uw bedrijf? Neem dat contact op met een van de PPP-Agro adviseurs.