Pas op voor deze giftige planten!

Nu de koeien weer naar buiten gaan, is het belangrijk alert te zijn op giftige planten in de grasmat. Dierenarts Peter de Leeuw van dierenartsenpraktijk De Lekstreek in Giessenburg licht toe welke planten een risico vormen voor koeien, wat de gevolgen zijn en hoe u dit kunt voorkomen.

De dosis maakt een stof giftig

“Alle stoffen zijn giftig, het hangt af van de dosis,” aldus Peter de Leeuw, verwijzend naar Paracelsus, de grondlegger van de toxicologie. Het gaat bij een vergiftiging dus om de dosis, de hoeveelheid die een koe van een bepaalde stof binnenkrijgt door een plant te eten.

Wanneer lopen koeien risico?

In de praktijk ontstaan vergiftigingen vooral:

• Bij schaarste aan voer, waardoor koeien tóch giftige planten eten;
• Als het plantmateriaal niet meer herkenbaar is, zoals in hooi, kuilvoer of haksel;
• Door het eten van tuinafval met bijvoorbeeld taxus of laurierkers.

Meestal mijden koeien giftige planten. Maar in bovengenoemde situaties kan het toch fout gaan.

Voorbeelden van giftige planten

Jacobskruiskruid

Jacobskruiskruid (Wikimedia Commons, Rasbak)

Deze plant komt veel voor langs wegen en in natuurgebieden en verspreidt zich naar perceelranden. Jacobskruiskruid is giftig voor zoogdieren, ook voor mensen. Als een koe 2% van haar lichaamsgewicht aan Jacobskruiskruid eet, kan dat leiden tot chronische leverproblemen.

Gevolgen en symptomen

• Leverschade en geelzucht
• Verlies van eetlust en vermagering
• Verstopping en vocht in buikholte

Lidrus en heermoes

Lidrus (Wikimedia Commons, Kristian Peters)

Groeien vaak in natte weilanden. Lidrus is giftiger dan heermoes. Gedroogde heermoes is minder gevaarlijk dan de verse plant. Herkauwers zijn er minder gevoelig voor dan andere dieren.

Gevolgen en symptomen

• Verhoogde prikkelbaarheid
• Onzekere gang
• Soms verlamming

Bij chronische gevallen kan de melkgift verlagen en kunnen diarree en vermagering optreden.

Heermoes (Wikimedia Commons, Kristian Peters)

Waterscheerling

Waterscheerling (Wikimedia Commons, Kristian Peters)

Waterscheerling komt voor in natte gebieden, zoals het veengebied. De plant groeit in of langs het water en kan na het schonen van sloten binnen het bereik van koeien komen. Waterscheerling is zeer giftig, vooral de wortel en ook na het drogen.

Gevolgen en symptomen

• Epileptische aanvallen
• Verwijde pupillen
• Braken
• Koliek
• Ademhalingsstilstand

Nachtschade-achtigen

Aardappels, nachtschade en tomaat horen tot de nachtschadefamilie. Deze planten bevatten de stof solanine. Vooral groene aardappels, bessen en spruiten zijn risicovol. In hooi en kuilvoer is nachtschade minder giftig.

Gevolgen en symptomen

• Ontstekingen
• Afbraak van rode bloedlichaampjes
• Verlamming centrale zenuwstelsel
• Dieren worden slap, kortademig en gaan speekselen
• Maagdarmontstekingen (vaak met braken en diarree)
• Soms bloedarmoede en geelzucht

Doornappel

Doornappel (Wikimedia Commons, Teun Spaans)

Komt voor op zand- en kalkrijke gronden. Alle delen zijn giftig, ook in kleine hoeveelheden.

Gevolgen en symptomen

• Krampen
• Ademhalingsproblemen
• Sterfte

Tuin- en snoeiafval

Taxus

Alle delen van de taxus zijn giftig.

Gevolgen en symptomen

• Trillen, spierslapte
• Hartritmestoornissen
• Braken, diarree
• Afwijkende ademhaling
• Verminderd bewustzijnsniveau
• Speekselen, schuimbekken

Laurierkers

Laurierkers is al vanaf 500 gram giftig voor een koe. Vooral verlept loof is erg gevaarlijk. Het bevat blauwzuur, dat effect heeft op de ademhaling.

Eikenbladeren en eikels

In eikenbladeren en eikels zit veel tannine. Dit zorgt voor nier- en leverschade.

Let op met kuilen en hooien

Dieren letten op wat ze eten en gaan de giftige planten uit de weg. Door hakselen, drogen of kuilen kunnen ze de planten niet meer herkennen, waardoor ze die ongemerkt kunnen eten. Let daarom goed op welke planten er in het perceel staan voor het maaien.

Meer weten?

Heeft u vragen over herkenning of risico’s van giftige planten op uw bedrijf? Neem dan contact op met een van onze adviseurs.

Met dank aan Peter de Leeuw van dierenartsenpraktijk De Lekstreek in Giessenburg.