Studiegroep regeneratieve landbouw van start

10 juni 2024

Op 28 mei is de studiegroep regeneratieve landbouw van FrieslandCampina van start gegaan met een bijeenkomst op het demobedrijf van lid-melkveehouder Robert Nijkamp in Raalte. Na de vele aanmeldingen voor de studiegroep eerder dit jaar zijn zestien ledenmelkveebedrijven uit Nederland, Duitsland en België geselecteerd met een goede spreiding op basis van regio, grondsoort, melkstroom en -volume, maar ook qua leeftijd en verschillende ervaringen met regeneratieve landbouwpraktijken. Wat ze met elkaar gemeen hebben is de motivatie om samen te onderzoeken wat ‘regeneratief’ inhoudt en wat het betekent op het boerenerf.

Tijdens de bijeenkomst vertaalde collega Dick Jan Koster het begrip ‘regeneratieve landbouw’ naar de praktijk en vertelde welke thema’s en (landbouw)praktijken onderdeel zijn van regeneratieve landbouw. Ook is gekeken naar de bodem op het gastbedrijf. In toekomstige kennissessies zullen onderwerpen als bodemkwaliteit en -vruchtbaarheid, boereninkomsten en de voedingsstoffen en grondstoffen aan bod komen. Een volgende stap voor alle bedrijven is een bedrijfsontwikkelplan met daarin de toekomstplannen voor het bedrijf, welke acties ondernomen gaan worden en afspraken hoe deze gemonitord gaan worden. Dick Jan ondersteunt de studiegroep en maakt voor tien van de zestien deelnemers het bedrijfsontwikkelplan.

Hoe hebben deelnemers de eerste bijeenkomst ervaren?

Twee deelnemers van de studiegroep zijn de broers Giel (19) en Wessel (20) Willig uit Blankenham (Overijssel). Ze zitten in hun examenjaar MBO, maar werken ook dagelijks mee op de boerderij. Ze vertelden enthousiast: “We hebben het melkveebedrijf in de afgelopen jaren veranderd en zijn meer met de natuur mee gaan werken. Na de komst van een windmolen is het bedrijf vanaf dit jaar zelfs zelfvoorzienend op het gebied van energie. Stap voor stap proberen we samen met onze vader regeneratieve landbouwpraktijken toe te passen, zoals minder kunstmest en meer klaver. Dat laatste bleek een uitdaging omdat we op lichte klei en veen zitten. Maar toch blijven we kansen zien, want wat er dit jaar niet zo goed gaat, kan volgend jaar beter. De studiegroep regeneratieve landbouw zien we daarom als een mogelijkheid om praktische ervaringen uit te wisselen zodat we in de toekomst het bedrijf nog verder kunnen verduurzamen.”

Bert Faber uit Achlum (Friesland): “Ik ben betrokken in meerdere programma’s van FrieslandCampina, waaronder het ambassadeursprogramma, en was ook gelijk benieuwd naar de regeneratieve studiegroep. Waar gaat de markt naartoe bewegen en hoe kunnen we daarop inspelen? Wat ik heel positief vind aan de opzet van de studiegroep is dat de diversiteit van de coöperatie wordt gewaarborgd. Er zijn veel verschillende soorten bedrijven in de studiegroep qua grootte, grondsoort, opzet, maar ook over de landsgrenzen heen. Ik hoop dat we met elkaar regeneratieve landbouw tastbaarder kunnen maken en dat we met elkaar een definitie kunnen omarmen, want het einddoel is denk ik toch wel dat de markt moet gaan bijdragen aan een transitie als we dat willen.”

Wat houdt de studiegroep in?

Door middel van een studiegroep wil FrieslandCampina samen met geïnteresseerde leden-melkveehouders op kleine schaal kennis en ervaring opdoen om meer inzicht te verkrijgen in de effecten van regeneratieve landbouwpraktijken voor melkveebedrijven en de praktische en financiële uitvoerbaarheid op het bedrijf. Wanneer we met betrouwbare data aantoonbaar kunnen maken hoe regeneratieve landbouwpraktijken zowel op klimaat als biodiversiteit voor goede resultaten zorgen, draagt dit bij aan nieuwe verdienmodellen en kunnen we beter inspelen op ontwikkelingen in de markt. FrieslandCampina doet dit niet alleen, maar sluit voor de uitvoering en financiering aan bij bestaande initiatieven zoals bijvoorbeeld ReGeNL.

Demobedrijven

Naast de zestien bedrijven uit de studiegroep zijn ook vier demobedrijven onderdeel van de pilot regeneratieve landbouw. Dit zijn bedrijven die op zowel natuur als klimaat al heel goed scoren. Het zijn bedrijven die verschillende bedrijfsfilosofieën vertegenwoordigen: biologisch, natuurinclusief, circulair en efficiënt/high tech. Met de demobedrijven willen we leren en ervaren wat regeneratieve landbouw precies inhoudt op het boerenerf, zodat daarmee het concept tastbaar(der) gemaakt kan worden voor collega-melkveehouders en klanten. De demobedrijven worden ook ingezet voor klantbezoeken, communicatiemateriaal en bijeenkomsten.

Regeneratieve landbouw

Regeneratieve landbouw is een verzamelnaam van landbouwpraktijken die niet alleen het negatieve effect van gangbare praktijken proberen te beperken, maar ook een positieve bijdrage leveren aan klimaat, natuur, bodem en water, voedselzekerheid en sociale omstandigheden. Het is een aanpak die kijkt naar meetbare resultaten van het bedrijfsmanagement op deze elementen. Er wordt met name gestreefd naar een evenwicht. Er zijn geen vaste criteria die voorschrijven waar een melkveebedrijf aan moet voldoen of hoe een bedrijf ingericht moet worden. Er zijn wel een aantal uitgangspunten bekend die over het algemeen een positief effect hebben op de genoemde doelen:

Zo min mogelijk inbreng in het systeem van buitenaf (bijv. lage krachtvoer- en kunstmestgiften, opwekken van eigen stroom);
Zo min mogelijk ingrijpen op natuurlijke processen en/of terug naar natuurlijke processen (bijv. kruidenrijk grasland, niet kerende bodembewerking);
Verhogen van de circulariteit door reststromen uit het systeem in te zetten binnen het eigen bedrijf, (bijv. tarwe als krachtvoervervanger of strooisel als bodemverbeteraar);
Voorkomen van onnodige verliezen (bijv. inzet van voeradditieven, emissiearme staltechnieken).

Bron: Melkweb van FrieslandCampina.