Rendement melkvee daalt, wat wordt jouw uitdaging?

Ondanks een hogere arbeidsproductiviteit daalt het rendement en de marge in de melkveehouderij. De kosten nemen sneller toe dan de opbrengsten. De arbeidsproductiviteit (resultaat per arbeidskracht) van nevenactiviteiten is stabieler en ligt hoger dan die in de melkveetak.

Uit de bedrijfsvergelijking van melkveehouderijbedrijven blijkt dat de kostprijs melk al vele jaren harder stijgt dan de melkprijs. Het rendement per geproduceerde kg melk neemt dus af. Dat hoeft op zich geen probleem te zijn, als dit wordt gecompenseerd door meer kg melk per arbeidskracht. In figuur 2 is de melkproductie totaal/bedrijf te zien dat het gemiddelde melkveebedrijf fors gegroeid is. Door de komst van nieuwe mestwetgeving (wet grondgebondenheid, fosfaatreductieregeling en fosfaatquotum) is aan die constante forse groei medio 2017 een einde gekomen.

Figuur 1: Kostprijs melk & melkprijs

Bron: Bedrijfsvergelijking melkveebedrijven PPP-Agro Advies

Figuur 2: Melkproductie totaal / bedrijf

Bron: Bedrijfsvergelijking melkveebedrijven PPP-Agro Advies

De arbeidsefficiency is ook flink gestegen. Was de melkproductie per volledige arbeidskracht (vak) in 2007 400.000 kg per vak, in 2018 lag dit op 500.000 kg melk per vak, een toename van 20%.

Resultaat per volwaardige arbeidskracht neventak hoger.

Bij de analyse van bedrijfsresultaten wordt onderscheid gemaakt tussen het resultaat melkvee en het resultaat van overige activiteiten (neventakken). Opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de bedrijfsactiviteit. Hierdoor worden de resultaten van de melkveehouderij tussen bedrijven beter vergelijkbaar.
Op ca. 35% van de bedrijven was in 2018 een neventak aanwezig. Denk bv. aan zuivelverwerking, boerderijwinkel, zorg, recreatie, werk voor derden, etc.. Over de jaren heen zien we dat het resultaat van de neventakken (per vak of per uur) hoger ligt en meer toeneemt dan in de melkveehouderij (zie figuur 3). We mogen de conclusie trekken dat “serieuze” neventakken beter renderen dan het melken van koeien.
Ook zien we dat het resultaat van de neventakken minder sterk schommelt dan het resultaat van de melkveehouderij (geen invloed schommelende melkprijs).

Figuur 3: Productieresultaat per vak

Bron: Bedrijfsvergelijking melkveebedrijven PPP-Agro Advies

Figuur 4: Kritieke melkprijs

Bron: Bedrijfsvergelijking melkveebedrijven PPP-Agro Advies

Overschot liquide middelen (marge) wordt krapper

De marge wordt bepaalt door het bedrag dat uiteindelijk overblijft nadat aan alle financiële verplichtingen is voldaan.
Uit figuur 4 blijkt dat in de afgelopen 10 jaar, ondanks een beter productieresultaat per v.a.k., de kritieke melkprijs steeds dichter tegen de melkprijs aanschuift. In 2019 lijkt de marge negatief uit te komen (kritieke melkprijs hoger dan de melkprijs). Als ondernemer merk je dit aan de stand van de rekening courant. Medio zomer/herfst 2019 bleek de ruimte op de rekening courant op een flink aantal bedrijven te knellen en werd het steeds lastiger rekeningen binnen de normale betaaltermijn te kunnen voldoen.

Hoe kan dat?

We zien dat, bij gelijkblijvende of lagere totale melkproductie, de belastingen, de aflossingen, verplichtingen leaseovereenkomsten en vervangings-investeringen (automatisering/mechanisatie) zijn toegenomen. “Niet zo vreemd dat toekomstgerichte boeren een hekel aan krimp hebben”.

Conclusies:

1. Uit de analyse van de resultaten van de afgelopen 10 jaar blijkt dat de financiële marge in de melkveehouderij, ondanks een toegenomen arbeidsproductiviteit, afneemt.
2. Tussen bedrijven zitten grote verschillen, wel tot 10 cent per kg melk (€ 95.000,-).
3. De bedrijfsontwikkeling (nieuwe stallen, automatisering) in de afgelopen 10 jaar maar ook de toename van privé-uitgaven+ belastingen zorgen ervoor dat de bedrijven kwetsbaarder zijn geworden (hogere kritieke melkprijs) en dat eventueel hogere opbrengsten dit onvoldoende compenseren.
4. Het productieresultaat (per arbeidskracht) van neventakken ligt stabieler en neemt sneller toe dan het resultaat in de melkveehouderij.

Advies:

1. Ken je (financiële) resultaten, weet wat je sterke en minder sterke punten zijn.
2. Waar liggen jouw kansen? Verhoging opbrengsten?, verlaging kosten?, uitbreiding of misschien wel krimp? Kortom; Wat wordt jouw bedrijfsstrategie en hoe pak je het aan?
3. Ga eens kijken bij en leer van een collega. Deelname in een economische studieclub kan veel kennis en inzicht opleveren.
4. Investeer bewust. Een goede investering moet (over een langere periode bezien) zorgen voor een hoger bedrijfsresultaat en (ondanks een hogere belastingaanslag) voor meer marge.
5. Een (professionele) neventak levert gemiddeld meer arbeidsrendement op dan “koeien melken”. Indien de bedrijfsresultaten van het melkvee, ondanks hoge inspanning en inzet, structureel lager liggen dan gemiddeld is het opstarten van een “passende” neventak zeker te overwegen. Inpassing van (agrarisch) natuurbeheer kan ook in veel gevallen al een beter rendement opleveren.
6. Indien de bedrijfsresultaten van het melkvee structureel hoger liggen dan gemiddeld kan uitbreiding (groei) een verantwoorde strategie zijn.
7. Niets doen is geen optie, dan blijft het zoals het was…

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Klaas de Jong tel. 06-29306232 of mail k.de.jong@ppp-agro.nl