Plussen op duurzaamheid; Beheer de slootkant optimaal

De slootkant komt steeds meer in beeld voor natuurontwikkeling. In het kader van waterkwaliteit, weidevogelbeheer en kruiden is de slootkant met name in het veenweide gebied interessant. Daarnaast is de kans groot dat er met het gewas uit de slootkant veel grond wordt ingekuild. Dat is terug te zien in het ruw as gehalte. Hoe kan het ruw as worden verlaagd en kan dit gecombineerd worden met slootkantenbeheer? (Slootkantenbeheer houdt in dat er afhankelijk van het pakket de eerste 2 meter uit de kant niet wordt bemest en de eerste sneden niet wordt gemaaid.)

Wat zijn oorzaken van grond in de kuil?

Een verhoogd ruw as gehalte in de kuil kan verschillende oorzaken hebben. Molshopen, bagger, te diep afgestelde machines, inkuilen onder natte omstandigheden en er kan veel grond vanuit de kanten mee geoogst worden. Veel kanten zijn wat ruiger en de ondergrond is vaak ongelijk, daarnaast zijn de meeste kanten niet vlak.

Wat is het effect van de bandmaaier? (zie video)

video: klik op de afbeelding

Zo kwam ik in gesprek met Theo Verduijn uit Berkenwoude die deelnemer is bij een van onze DAW studiegroepen in de Krimpenerwaard. (DAW Krimpenerwaard is een project wat PPP-Agro Advies uitvoert in samenwerking met het waterschap HHSK en LTO Noord.) Opvallend vanuit zijn kuiluitslagen is het lage ruw as gehalte in de graskuilen van het laatste jaar t.o.v. eerdere jaren. Theo maait sinds 2019 de kanten met een bandmaaier. In figuur 1 zijn de gehalten ruw as en VEM weergeven over de jaren 2017 t/m 2019. De voederwaarde van de graskuil worden door heel veel factoren beïnvloed maar één daarvan is het ruw as gehalte. Deels zijn dit mineralen en deels is dit grond. Dit laatste is natuurlijk niet gewenst. De voederwaarde stijgt bij een laag ruw as omdat simpelweg waar ruw as zit geen organische stof kan zitten.

Figuur 1 graskwaliteit Verduijn

Hoe gebruikt Theo de bandmaaier?

Theo maait eerst de percelen zonder band en bewaard de kanten voor het laatst. Daarna maait hij de kanten met de band gekoppeld aan de maaier. Hierbij wordt het gewas direct 3 meter uit de slootkant gelost. Er worden dus geen kanten meer uitgehaald met de acrobaat of hark. Het probleem bij veel greppel- en slootkanten in het veenweidegebied is dat het talud niet vlak is. Wanneer in dit geval het gewas goed moet worden meegenomen gaan vaak de tanden van de schudder of hark door de grond. Vaak wordt ook de acrobaat gebruikt om de kanten uit te harken waarbij de tanden altijd door de grond gaan. Dit verhoogt het aandeel ruw as in het ingekuilde gewas. Een uitzondering is goed gedroogd hooi, dan valt de grond er weer tussen uit. Figuur 2 laat de band losgekoppeld van de maaier zien.

Figuur 2 band losgekoppeld van maaier

Theo ‘Het aan en afkoppelen van de band op de maaier kost maar 3 minuten!’

Hoe draagt slootkantenbeheer bij aan het verlagen van het ruw as gehalte?

Ook slootkantenbeheer draagt bij aan het verlagen van het ruw as gehalte in de kuil. John Kleiweg van het agrarisch collectief in Midden Delfland, geeft aan dat kanten laten staan goed is voor onder andere weidevogels.

John ‘Slootkanten zijn een ideale plek voor jonge grutto- en kievit kuikens om te schuilen.’

Wanneer er gekozen wordt voor slootkantenbeheer wordt de eerste 2 meter uit de kant niet bemest en wordt er bij de eerste sneden de eerste 2 meter van de kant niet mee gemaaid. Dit komt de kwaliteit van de rest van de oogst dus ten goede. Vervolgens blijft de kant staan wat natuurlijk in de loop van het seizoen wel een keer moet worden geoogst. Hooien zou een goede optie kunnen zijn, wat voor jongvee of droge koeien prima voer is. Door het niet bemesten van de kant en doordat het gewas wel wordt geoogst zal de kant verschralen wat er voor zorgt dat ook kruiden meer kans krijgen.

Hoeveel stijgt de voederwaarde bij een schone kuil?

In de studiegroep van Theo hebben we alle jaargemiddelde ruw as gehalten van de laatste 2 jaar met elkaar vergeleken. En daar kwam naar voren dat iedere gram ruw as 1,5 VEM voederwaarde verlies tot gevolg heeft. Dat maakt bij een ruw as van 130 t.o.v. 90 gram per kg droge stof een verschil in een graskuil met 830 VEM of 890 VEM per kg droge stof. In onze ogen een enorm verschil wat direct zorgt voor, of meer melk, of de mogelijkheid tot het verlagen van de input!

Wat levert de bandmaaier op?

Theo heeft gekozen voor een recht toe recht aan constructie die niet opklapbaar is. Wel kan hij de band eenvoudig af en aan koppelen.

Theo ‘Het opbouwen van de band op de maaier heeft een kleine €4000,- gekost.’

Een snelle berekening leert dat een reductie van 15 gram ruw as, 23 VEM per kg droge stof winst geeft. Als hier krachtvoer a €0,20 per kg mee bespaart kan worden, is de terugverdientijd bij een areaal van 50 ha grasland minder dan 2 jaar.

Hoe beheert u uw slootkant?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Delian Kool mail d.kool@ppp-agro.nl of tel 06-29306232