Proeftuin Trots op de Krimpenerwaard

Afgerond project

In Proeftuin Trots op de Krimpenerwaard werken melkveehouders, onderzoekers, adviseurs en anderen samen aan een blijvende rol voor de landbouw op veen. Dat betekent kijken en meebewegen met de natuurlijke veerkracht van bodem, gewas en dieren. En onderzoeken wat werkt en wat niet, en waarom dan niet. In de pilots van de Proeftuin verkennen we vanuit wetenschappelijk onderzoek en in de praktijk de kansen voor een veerkrachtige toekomst.

De Proeftuin Trots op de Krimpenerwaard is een initiatief van de gemeente Krimpenerwaard, ondersteund door de provincie Zuid-Holland. Uitvoering is in handen van PPP-Agro Advies,
het Louis Bolk Instituut en het Veenweiden Innovatiecentrum (VIC).

Update over de Proeftuin

De afgelopen vier jaar hebben we in tal van pilots binnen de Proeftuin nieuwe agrarische toekomstperspectieven ontdekt en verkend. Welke kansen bieden ze voor de landbouw en het gebied? Dat leer je vooral door vanuit onderzoek en praktijk gezamenlijk te experimenteren; wat is haalbaar en past bij de cultuur en het ondernemerschap van de Krimpenerwaard? Want dat is een belangrijke voorwaarde om als gemeente en melkveehouderij aan landbouw met toekomstwaarde te werken.

Download pdf: Proeftuin Trots op de Krimpenerwaard in een notendop – januari 2022

Deze update bevat een beknopt overzicht van de experimenten, acties en resultaten van de 2e helft van 2021 (vanwege de geldende coronamaatregelen waren fysieke bijeenkomsten slechts beperkt mogelijk).

Veenverrijking met klei

Klei in veenbodems lijkt steeds meer een kanshebber om bodemdaling en CO2 uitstoot te beperken. Klei hecht zich makkelijk aan organische stof in de grond en remt daarmee veenafbraak. We experimenteren in het veld bij de boer en meten het effect op bodem, gewas en draagkracht. In het laboratorium testen we o.a. de werking van verschillende soorten klei, voeren we CO2 metingen uit en onderzoeken we de rol van wormen bij het inmengen van de klei in het veen.

Mijn Koers

In het programma Mijn Koers werken melkveehouders aan hun ondernemerskoers voor de komende jaren. Daarvoor is het belangrijk te ontdekken/bepalen wat bij je past en welk ondernemersperspectief daarbij hoort. In Mijn Koers vertalen deelnemers hun perspectief naar een plan met concrete acties en stappen om hun doel te bereiken.

Adaptief watermanagement

Sinds de aanleg van waterinfiltratie (WIS) bij twee pilotbedrijven in de Krimpenerwaard, volgen we het effect ervan op bodemdaling, draagkracht en grasgroei. Dat doen we door intensieve monitoring van de grondwaterstanden op de proefpercelen en op twee referentiepercelen. En door monitoring van bodemvocht m.b.v. bodemsensoren. Ook monitoren we de graskwaliteit in het gedraineerde en niet-gedraineerde perceel en de effecten van WIS op de bedrijfsvoering. Inzichten die we gebruiken bij de verkenning naar de bijdrage van waterinfiltratie aan duurzaamheidsdoelstellingen zoals kruiden en biodiversiteit.

Grip op draagkracht en Met minder druk meer lucht aan de bodem

In deze twee pilots draait het om de vraag hoe we, zeker bij vernatting, de draagkracht van percelen kunnen verhogen t.b.v. beweiden en berijden van het perceel. Daarvoor meten we draagkracht en vochtgehalte, onderzoeken de effecten van grasrassen en weidemanagement en delen we kennis met veehouders. Ook verkennen we welke praktische mogelijkheden er zijn om rijschade, bodemverdichting en productieverlies te voorkomen. Niet door nieuwe machines, maar door een andere manier van denken en ander gebruik van bestaand materieel in de veengebieden.

Krimpenerwaardemakers

Wat zijn de mogelijkheden om laagwaardige biomassastromen (bijv. rietmaaisel) die in de Krimpenerwaard vrijkomen om te zetten in hoogwaardig voedsel met behulp van insecten? Het gaat daarbij vooral om biomassa die vrijkomt bij de natuurontwikkeling van landbouwgrond naar natuur.

Weidebuffet met kruiden

Kruiden zijn van waarde voor het vergroten van de biodiversiteit. Maar op veen hebben zij het lastig vanwege de concurrentie met gras; grassen zijn sterker waardoor kruiden minder kans hebben. Samen met melkveehouders verkennen we welke kruidenmengsels het beste aanslaan en hoe het beste om te gaan met (technische) uitdagingen van het inzaaien en managen van kruiden in grasland (zoals bemesting).

Download factsheets over:

Adaptieve Jongvee opfok

Samen met melkveehouders onderzoeken we hoe en waar je kunt sturen op optimale groei en gezondheid van het kalf in de eerste maanden. Denk aan voeding, sociale interactie, waarmee het adaptief vermogen van de kalveren wordt vergroot. Sinds de start van de pilots op de deelnemende bedrijven, volgen we de dieren die in de proef geboren zijn.

Netwerk Duurmelken Krimpenerwaard

Opzet van een serie bijeenkomsten rondom de mogelijkheden van een verlengde lactatie bij koeien. Duurmelken is het doelbewust later insemineren van koeien, zodat de tussenkalftijd verlengd wordt van 365 naar bijvoorbeeld 450 dagen. Het kan voor de koe en arbeid technisch een aantal voordelen hebben, maar er komt ook het een en ander bij kijken. Het project is januari 2021 gestart. De bijeenkomsten zijn i.s.m. project ‘Lactatie op maat’ van Wageningen Livestock Research.

Grondslag Water

In deze pilot meten en monitoren we op ruim 60 locaties in de Krimpenerwaard de grondwaterstanden. Dat levert data en inzichten op die helpen bij bewustwording. En om een goede dialoog te voeren over de impact van grondwaterstanden met de verschillende stakeholders. De pilot is eind 2020 van start gegaan.

Passende Koe

Meten is weten! Daarom onderzoeken we in de pilot Passende Koe op twee melkveebedrijven in de Krimpenerwaard hoe je melk kunt blijven produceren met zoveel mogelijk eigen gras, weidegang, vers gras voeren op stal en weinig/geen ma s. Welke factoren spelen daarbij een rol en welke koe past daar dan bij? Wageningen Livestock Research is betrokken bij de data-analyse.

Adaptief beweiden

Wat is ervoor nodig om een beweidingssysteem zo in te richten dat je optimaal gras in melk kunt omzetten, met oog voor arbeidsgemak en robuustheid van het systeem, maar ook voor draagkracht, biodiversiteit en weidevogelbeheer? Hoe werkt weiden met een verhoogd grondwaterpeil? In proeven op een aantal demobedrijven in de Krimpenerwaard en op proefboerderij KTC Zegveld doen we hier onderzoek naar.

Energierijk gewas

In deze pilot wilden we verkennen wat de (technische) mogelijkheden zijn om energierijk gewas te telen en in te zetten naast het eigen gras in het rantsoen voor melkkoeien. Hierdoor zou het voeren van snijma s overbodig kunnen worden. Literatuuronderzoek en praktijkproeven op experimenteerpercelen laten zien dat hier geen perspectief in zit. Beste gewas voor Krimpenerwaards veengebied blijft gras. Rapportage over verkenningsfase in voorjaar 2022.

Duurzame kavelpaden

Theoretische verkenning van alternatieve materialen om de huidige betonnen kavelpaden te vervangen. Van belang zijn factoren als gewicht (huidige beton wordt als te zwaar ervaren), effect op inklinking en bodem. Focus op duurzaamheid, verplaatsbaarheid (kavelruil), bruikbaarheid bij gladheid (bij regen), koevriendelijkheid, kostprijs en kringloopdenken. Deze deskstudie naar verschillende materialen is eind 2020 gestart en in 2021 afgerond, eindrapportage voorjaar 2022.

Duurzaamheidsdata Krimpenerwaard

Om landbouw met toekomstwaarde vorm te geven is het nodig om te weten waar je staat en waar je heen wilt en kunt. Data helpen daarbij en vergroten inzicht. We verzamelen cijfers en feiten, vergelijken en analyseren om deelprojecten te verbinden en ondersteunen.

Download factsheets over:

Hooimelken

Mogelijkheden verkennen om in de Krimpenerwaard hooi te maken, hooimelk te produceren en te vermarkten. Hoe kunnen we hooi het beste voeren aan de veestapel, welke diergroepen zijn daarvoor het meest geschikt en in combinatie met welke voedermiddelen komt het hooi het meest tot haar recht? En hoe ziet een goed verdienmodel eruit? Deze verkenning is eind 2020 gestart.

Download pdf: Proeftuin Trots op de Krimpenerwaard in een notendop – januari 2022

Lees meer over Proeftuin Trots op de Krimpenerwaard

Een aantal pilots van de Proeftuin Krimpenerwaard maakt deel uit van de Regio Deal Bodemdaling Groene Hart. Het Groene Hart heeft een veenbodem en daardoor veel last van bodemdaling, zowel in het agrarisch als stedelijk gebied. Binnen de Regio Deal werken 8 regionale overheden, de rijksoverheid, kennisinstellingen, agrarische sector, bewoners en bedrijfsleven samen aan een aanpak voor het omgaan met bodemdaling. Dit gebeurt door 23 innovatieve experimenten uit te voeren. De kennis en oplossingen die in de regio worden verzameld, kunnen ook op andere plaatsen in Nederland en mogelijk internationaal worden toegepast. Meer informatie leest u op www.bodemdalingdebaas.nl.